Γράφει ο Notis
Ένα χρόνο μετά το πικρό και ξαφνικό αντίο του «Νικόλα», βρίσκω τον εαυτό μου έκπληκτο που πρέπει να γράψω κάποια πράγματα για αυτόν τον «τεράστιο» καλλιτέχνη, μιλώντας στον αόριστο. Περνά ο καιρός και γίνεται όλο και πιο δύσκολο να συνειδητοποιήσω πως δεν βρίσκεται πια ανάμεσα μας, πλησιάζει το καλοκαίρι και περιμένω και πάλι την αναγγελία της ημερομηνίας μιας ακόμα εμφάνισης του στον Λυκαβηττό. Νομίζω πως μορφές σαν το Νίκο Παπάζογλου, πρέπει να τις αντιμετωπίζεις πάντα στον ενεστώτα.
Ο Νίκος Παπάζογλου γεννήθηκε το Μάρτιο του 1948 στη Θεσσαλονίκη. Έκανε τα πρώτα του μουσικά βήματα στη δεκαετία του '60, όπου σε ένα μικρό στούντιο γράφει τα πρώτα του τραγούδια. Κάποια από αυτά θα τραγουδήσει ο Πασχάλης, τον οποίο και θα αντικαταστήσει στους OLYMPIANS όταν ο δεύτερος κληθεί να υπηρετήσει την στρατιωτική του θητεία. Στις αρχές της δεκαετίας του '70 θα βρεθεί στην Γερμανία με τους ZEALOT (ΖΗΛΩΤΗΣ), μια μπάντα από την Θεσσαλονίκη. Κάνει προσπάθειες να προωθήσει τη δουλειά του στον ευρωπαϊκό χώρο και ηχογραφεί κάποια κομμάτια στο Μιλάνο. Θα επιστρέψει στην Ελλάδα το 1976 και ένα χρόνο αργότερα θα γνωριστεί με τους Μανώλη Ρασούλη & Διονύση Σαββόπουλο, οι οποίοι θα του ζητήσουν να συμμετάσχει στην παράσταση «Αχαρνής - Ο Αριστοφάνης που γύρισε από τα θυμαράκια», και η συμμετοχή του θα συνεχιστεί και στον ομώνυμο δίσκο.
Το 1979 οι τρεις τους μαζί με τον Νίκο Ξυδάκη θα δημιουργήσουν τον δίσκο «Η Εκδίκηση της Γυφτιάς», με τραγούδια που θα αφήσουν την σφραγίδα τους στην ελληνική μουσική και που δεν θα σταματήσουμε ποτέ να τραγουδούμε. «Τρελή κι αδέσποτη», «Κανείς εδώ δεν τραγουδά» (το μόνο σε στίχους Τάκη Σιμώτα), «Κυρ Διευθυντά των δίσκων» και άλλα 10 διαμάντια που θα κάνουν τον κόσμο να χορέψει αλλά και να προβληματιστεί. Ηχογραφήθηκε στο «Αγροτικόν» το στούντιο που δημιούργησε ο Νίκος Παπάζογλου στην Κάτω Τούμπα, το θρυλικό αυτό στούντιο στο οποίο γεννήθηκαν κάποια μουσικά αριστουργήματα.
Όταν κυκλοφόρησε, η "Εκδίκηση της Γυφτιάς" προκάλεσε αντιδράσεις. Σε μια εποχή με έντονο το πολιτικό στοιχείο κάποιοι τύποι έλεγαν τραγούδια "αγαπησιάρικα", παίζοντας τσιφτετέλια, ρούμπες και ζεϊμπέκικα και αυτή ήταν η τεράστια διαφορά. Όμως δεν επρόκειτο για έναν απλό «πιασάρικο» δίσκο, αλλά για μια φιλόδοξη και ειλικρινής μουσική δημιουργία. Η φωνή του Παπάζογλου, με το χαρακτηριστικό λυγμό, και οι καθαρά λαϊκές φωνές των Κοντογιάννη και Διαμαντή ταίριαζαν απόλυτα με τα τραγούδια. Τέλος, μια μπαλάντα ("Στην πόλη"), σφηνωμένη ανάμεσα στα "ξεφαντώματα", έδινε το στίγμα δημιουργών που κοιτούσαν γύρω με μάτι ανήσυχο. Η νεολαία "έπιασε" αμέσως αυτές τις λεπτές αποχρώσεις και αγκάλιασε τα τραγούδια. Όταν κυκλοφόρησε ο δίσκος, η ΥΕΝΕΔ τον επέστρεψε στη δισκογραφική εταιρεία ως "εθνικώς απαράδεκτο". Πάντα όμως, αντίθετα με τις πολιτικές που επικρατούν στην ταλαιπωρημένη μας χώρα, ο κόσμος είναι που αποφασίζει, έτσι ο δίσκος γνώρισε τεράστια επιτυχία.
Ακολουθεί το «ΔΗΘΕΝ» των Μ. Ρασούλη & Ν. Ξυδάκη, στο οποίο ο Παπάζογλου τραγουδά μαζί με τον Δημήτρη Κοντογιάννη και τη Σοφία Διαμαντή. Το 1983 πραγματοποιεί μερικές εμφανίσεις στο ΖΟΟΜ στην Αθήνα με την "Ταχεία Θεσσαλονίκης" και την ίδια χρονιά συγκεντρώνει υλικό από καταθέσεις ψυχής για να κυκλοφορήσει το ιστορικό "Χαράτσι". Με αυτή τη δουλειά δεν κάνει απλά μια ακόμα έκπληξη αλλά σφραγίζει την ελληνική μουσική των νεότερων χρόνων! Δίσκος που επηρεάζει τους πάντες και τα πάντα και που θα δημιουργήσει την άτυπη «Σχολή Θεσσαλονίκης» και το «ρεύμα Παπάζογλου». Ο Νικόλας πετυχαίνει το αδιανόητο: να γίνει αποδεκτός απ’ όλους. Ο μοναδικός ίσως καλλιτέχνης που είναι τόσο λαϊκός όσο και «ροκάς», τόσο ρεμπέτης όσο και «έντεχνος». Η εικόνα του, εντελώς απόμακρη από κάθε διάθεση για «σταριλίκια», είναι η εικόνα που περιμένεις από έναν μουσικό που συνδυάζει όλα αυτά τα διαφορετικά στοιχεία στην μουσική του. Τζιν παντελόνι, τζιν πουκάμισο, μακρύ μαλλί και το πασίγνωστο φουλάρι του. Ο δικός μας «ινδιάνος», ο τραγουδιστής με την βυζαντινή χροιά και τις ψηλές νότες, ο ρομαντικός ποιητής… Ο Νίκος Παπάζογλου.
Στο "ΧΑΡΑΤΣΙ" ο Νίκος αποδεικνύει περίτρανα πως ότι είναι αυθεντικό δεν έχει όρια και πως πάντοτε οι ρεμπέτες ήταν ροκ.
"Η μουσική μας παιδεία, αν μπορεί να ονομαστεί έτσι, είναι ένας κυκεώνας και φαίνεται αυτό στη μουσική που συνθέτουμε, φαίνεται και στις επιλογές μας όταν η ανάγκη και η ευκολία μας θέτουν μπροστά σε εκβιαστικά διλήμματα, οπόταν και αναγκαζόμαστε να πάρουμε θέση. Πάντως όποια απόφαση και να πάρουμε, προδίδουμε ένα κομμάτι του εαυτού μας, γιατί τα ετερόκλητα μας συνιστούν. Η αγάπη είναι ισχυρότερο πράγμα από τη διαφορά, το ζήτημα είναι να συγκεράσουμε τις μουσικές μας αντιθέσεις, που είναι και οι δικές μας αντιθέσεις, σ' ένα μεικτό και νόμιμο μουσικό είδος".
Είκοσι εννέα χρόνια μετά και το κλασσικό τραγούδι "Αύγουστος" προκαλεί δάκρυα, μαγεύει, ταξιδεύει. Ένα τόσο ερωτικό κομμάτι που όμως ο Νικόλας εμπνεύστηκε όταν γεννήθηκε η κόρη του Ναταλία. Ο "Υδροχόος" (το τσιφτετέλι με το κοινωνικό μήνυμα), "Λεμόνι στην πορτοκαλιά" του Μανώλη Ρασούλη και της Βάσως Αλαγιάννη, το "Χαράτσι" του Σιμώτα (στίχος) και τα "Καρυάτιδα", "Στάλα-στάλα", "Με το τραγούδι" (υπέροχο), "Ευχή", "Χθες βράδυ" (μαγικό), "Πέρασα έτσι", "Χτυπάει τηλέφωνο"…
«Τα τραγούδια που περιέχονται στην συλλογή Χαράτσι μπορούν πράγματι να θεωρηθούν «κεφαλικός φόρος», μια και είναι το απαύγασμα της συνθετικής και στιχουργικής μου σοδειάς και δεκαετίας. Χρειάστηκε γερή απόφαση για να τα ηχογραφήσω και να τα βγάλω προς τα έξω - ήταν κι από τα πρώτα που είχα φτιάξει - κι αυτό γιατί τα τραγούδια αυτά αποτύπωναν προσωπικές στιγμές και βιώματα και δεν ήμουν καθόλου σίγουρος ότι αφορούν και άλλους.
Προέκυψαν σε ανύποπτες στιγμές εσωτερικού μονόλογου, όπου μία ακατανίκητη επιθυμία έβαζε στα χέρια μου την κιθάρα ή το μπουζούκι, ενώ όλοι κοιμόνταν στο σπίτι και ψιθυριστά άρχιζα να περιπλανιέμαι σε μουσικά δρομάκια που για πρώτη φορά τα διάβαινα κι εγώ.
Δεκαετία 1974-1984… Ανοιχτωσιά… Ελπίδα… Μια ορχήστρα που αποτελούνταν από φίλους με κοινές καταβολές από τα εφηβικά συγκροτήματα – την «Ταχεία Θεσσαλονίκης»… Τι άλλο να θέλαμε!
Τα μέσα για την ηχογράφηση λιγοστά και τα περισσότερα ιδιοκατασκευές. Αλλά ας έμενε εκεί το ζήτημα…
Αγαπήθηκε πολύ αυτός ο δίσκος από τη στιγμή που αυτονομήθηκε από εμένα και «βγήκε στο μεϊντάνι»… Σας είμαι ευγνώμων γι’ αυτό!
Νίκος Παπάζογλου, Μάρτιος 2003
Νομίζω πως ο Νικόλας ήταν ο άνθρωπος που έφερε και πάλι το ρεμπέτικο στην ζωή μας. Οι νεαροί άρχισαν να ανακαλύπτουν τον Τσιτσάνη και τον Βαμβακάρη και αυτό γιατί υπάρχει αυτή η μεγάλη φυσιογνωμία του ανθρώπου με το φουλάρι και το μπαγλαμαδάκι, να ενώνει εποχές και γενεές. Φυσικά και δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός πως όλο αυτοί με τους οποίους συνεργάστηκε (όπως ο μέγιστος Μ. Ρασούλης) συνέβαλαν τα μέγιστα σε αυτή του την επιτυχία και ίσως αν δεν είχε συναντηθεί ποτέ μαζί τους, τα πράγματα να είχαν πάρει μια εντελώς διαφορετική τροχιά. Αυτό όμως είναι και το μεγαλείο της μουσικής: οι άνθρωποι που την απαρτίζουν.
Εκτός όμως από τις προσωπικές του δουλειές, τον συναντάμε στη "Ρεζέρβα" (1984) και στο "Ζήτω το ελληνικό τραγούδι" (1986) του Σαββόπουλου! Επίσης στο "Πότε Βούδας πότε Κούδας" δίσκος του Μ. Ρασούλη (1986) όπου τραγουδά το ομότιτλο κομμάτι. Αλλά και στο "Σείριο υπάρχουνε παιδιά" του Χατζιδάκη το 1988. Στο δίσκο "΄Όλοι δικοί μας είμαστε" με τους Μ. Ρασούλη, Χ. Νικολόπουλο και Π. Τερζή και στο "Σκόρπια 1" του Μ. Ρασούλη με τη Γλυκερία.
Παράλληλα κυκλοφορούν και οι δικοί του δίσκοι "ΜΕΣΩ ΝΕΦΩΝ" το 1986 και "ΣΥΝΕΡΓΑ" το 1991. Την ίδια χρονιά 30 Σεπτέμβρη 1991 ηχογραφεί και κυκλοφορεί την "ΕΠΙΤΟΠΙΟΣ ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗ" από το θέατρο του Λυκαβηττού, ένας χώρος που θεωρείται το 2ο σπίτι του, όπου και θα κάνει πια δική του μια υπέροχη στιγμή του Μ. Ρασούλη με τίτλο «Αχ Ελλάδα». Σε έναν λαϊκό – δημοτικό ρυθμό, ο Νικόλας θα επιστρατεύσει και την ηλεκτρική κιθάρα, δίνοντας στο τραγούδι την ροκ χροιά που θαρρείς του έλειπε. Σε εκείνη την ζωντανή εμφάνιση τις ηλεκτρικές κιθάρες θα αναλάβει ο Κώστας Μπραβάκης και τις ακουστικές ο Σωκράτης Μάλαμας.
Τα τραγούδια του γίνονται πραγματικοί ύμνοι:
Aπό το Μέσω Νεφών: «Ένα κι ένα» (σε στίχους Μ. Ρασούλη & Ν. Παπάζογλου), «Ο μοναχός ο άνθρωπος» (σε στίχους Ν. Παπάζογλου & Λάζαρου Ανδρέου), «Στην ρωγμή του χρόνου» (σε στίχους Ν. Ξυδάκη & Μ. Ρασούλη), «Το όνειρο» (σε στίχους Ν. Παπάζογλου), «Φύσηξε ο Βαρδάρης» (σε στίχους Ν. Παπάζογλου), «Καλημέρα» (σε στίχους Τ. Σιμώτα & Ν. Παπάζογλου) κ.α. Σε αυτό τον δίσκο στις κιθάρες συνεργάζεται με τους Δημητρό Αραμπατζή & Δημήτρη Σταρόβα!
Από το Σύνεργα: «Σύνεργα» (του Ν. Παπάζογλου), «Μάτια μου» (του Ορφέα Περίδη), «Απόψε σιωπηλοί» (σε στίχους της Β. Αλλαγιάννη), «Βιάστηκε να νυχτώσει» (των Παπάζογλου – Σιμώτα), «Το πηγάδι» (των Παπάζογλου – Σιμώτα), «Φεύγω» (του Ορφέα Περίδη) κ.α. Και σε αυτό το album στις κιθάρες βρίσκουμε τον Σωκράτη Μάλαμα και τον Βασίλη Καφούρο στο πιάνο.
Τραγούδια που αποτυπώνονται στις συνειδήσεις του κόσμου και ακούγονται παντού. Η αιώνια διαμάχη για το αν τα τραγούδια του Νικόλα πρέπει να χορεύονται πάνω στα τραπέζια και τις μπάρες η αν πρέπει να τραγούδιουνται με καλές παρέες σε ταβερνάκια η συναυλιακούς χώρους, προκαλεί ιστορικούς τσακωμούς, αλλά η αλήθεια παραμένει πάντα μια και μοναδική: Ο Νίκος αγγίζει όλο τον κόσμο και το άκουσμα του ονόματος η της δουλειάς του, συνοδεύεται πάντα από απόλυτο σεβασμό.
Όλες οι δουλειές του έχουν ηχογραφηθεί στο ΑΓΡΟΤΙΚΟΝ με την ετικέτα "Στρόγγυλοι δίσκοι".
Άξιες αναφοράς είναι και οι συνεργασίες του (στις περισσότερες είχε την επιμέλεια) με το Μανώλη Λιδάκη, τη Γλυκερία, τη Χορωδία Αιγαίου, τη Σαραγούδα Γιασεμή, τους Παλαιολόγους, τον Λουδοβίκο των Ανωγείων, τη Νένα Βενετσάνου, τη Λιζέτα Καλημέρη, την Κατερίνα Σιαπάντα, την Όλγα Δεραινίτη κ.α.
Ο Νικόλας στηρίζει τη μουσική με το δικό του τρόπο, δίνοντας ευκαιρίες σε καλλιτεχνικά διαμάντια σαν τον Σωκράτη Μάλαμα, τον Θανάση Παπακωνσταντίνου, τους Μικρές Περιπλανήσεις, τον Ορφέα Περίδη, τη Μελίνα Κανά και ένα σωρό άλλους.
Το 1995 κυκλοφορεί το "Όταν κινδυνεύεις παίξε την πουρούδα" (πουρούδα στα κυπριακά, σημαίνει το κλάξον του ποδηλάτου) και το αυτοβιογραφικό (για κάποιους) «Δεν είμαι ποιητής» (σε στίχους Λάζαρου Ανδρέου) θα μαγέψει άπαντες, με έναν τρόπο μοναδικό και λυρικό. Αυτό θα είναι και το τραγούδι που θα σημαδέψει την μετέπειτα πορεία του Νικόλα, εισάγοντας τον στη νέα του εποχή.
Τα καλοκαίρια μαζί με τους συνεργάτες του, το γκρουπ "Λοξή Φάλαγγα" οργώνει την Ελλάδα δίνοντας συναυλίες. Συνήθως επισκέπτεται ξεχασμένες από τους πολλούς περιοχές, δίνοντας τη δυνατότητα για πραγματική διασκέδαση σε ανθρώπους που ζουν μακριά από τις μεγαλουπόλεις. Το αποτέλεσμα των εμφανίσεων είναι πάντα το ίδιο. Σε όποιο χώρο και αν επιλέξει να εμφανιστεί δημιουργείται το αδιαχώρητο και ο κόσμος δείχνει την αγάπη του για το γνήσιο τραγούδι.
Αποφεύγει να εμφανίζεται στην τηλεόραση και δεν δίνει συνεντεύξεις χωρίς ουσιαστικό λόγο. Σέβεται απόλυτα την μουσική και γνωρίζει καλά πως δεν έχει ανάγκη από στημένες τηλεοπτικές αναφορές για να προωθήσει την δουλειά του. Απόδειξη του έργου του είναι η μακροχρόνια πορεία του και τα ίδια τα τραγούδια που τραγουδά 30 ολόκληρα χρόνια χωρίς να κουράζεται. Ο κόσμος τα ζητά και εκείνος νιώθει την ανάγκη να τους ικανοποιήσει. Θεωρώ πως ελάχιστοι καλλιτέχνες υπηρετούν με τόσο σεβασμό τα τραγούδια τους, ιδιαίτερα αν πρόκειται για τραγούδια που έχουν ειπωθεί και ακουστεί εκατομμύρια φορές.
Το 2005 κυκλοφορεί το «Μά’ισσα Σελήνη» με 15 νέα τραγούδια τα 11 από αυτά σε δική του μουσική. Ο ίδιος σημειώνει : "Η ηχογράφηση των τραγουδιών αυτής της συλλογής έγινε στο στούντιο "Αγροτικόν" της Τούμπας μέσα σε μία ατμόσφαιρα που είχα να τη ζήσω απ' τον καιρό που ηχογραφούσαμε την "Εκδίκηση της γυφτιάς". Ούτε γκρίνια, ούτε μιζέρια, ούτε εντάσεις, ούτε στάλα γρουσουζιά. Μέσα σ' αυτό το καταπληκτικό "τι μπορώ να προσφέρω" σαν διάθεση, που κάνει όλα τα πράγματα ν' αξίζουν τον κόπο..."
Στο άλμπουμ περιλαμβάνεται και το τραγούδι "Στιγμές" που ο Νίκος έγραψε για την ταινία "Η νοσταλγός" της Ελένης Αλεξανδράκη και εκτός από CD κυκλοφορεί και σε περιορισμένο συλλεκτικό βινύλιο.
«Μικρή φαντάζει γόησσα στο φως των αστεριών
η μά'ισσα σελήνη
με μιας τους κλέβει το μυαλό πλανεύτρα των καρδιών
με όνειρα τους ντύνει…»
(στίχοι: Πηγή Καφετζοπούλου)
Τέλος το 2009 θα κυκλοφορήσει το «Ήμουν κι εγώ εκεί» και για πρώτη φορά συγκεντρώνεται σε ένα άλμπουμ, η παράλληλη δισκογραφία του Νίκου Παπάζογλου, τα τραγούδια δηλαδή που έχει τραγουδήσει σε δίσκους άλλων, εκτός της προσωπικής του δισκογραφίας.
"Πρόκειται για μια ανθολογία τραγουδιών που τραγούδησα σε δίσκους φίλων και γνωστών όταν μου ζητήθηκε είτε γιατί γράφτηκαν έχοντας εμένα υπ' όψιν, είτε γιατί ζητούσαν, κατ' αυτούς, τη δική μου ερμηνεία. Ήμουν κι εγώ εκεί, να μοιραστώ την αγωνία και τις προσδοκίες τους συμμετέχοντας, αφού κατά βάσιν με εξέφραζαν.
Τα τραγούδια αυτά υπάρχουν σε δίσκους που είναι πια δυσεύρετοι και σε κάποιες περιπτώσεις δεν επανεκδόθηκαν. Ιδού λοιπόν το σύνολο σχεδόν αυτών των συμμετοχών σε μια συλλογή" (Νίκος Παπάζογλου).
Μέχρι το στερνό αντίο, ζούσε έξω από τη Θεσσαλονίκη, σε ένα μεγάλο κτήμα κάπου ανάμεσα στο Πανόραμα και τη Θέρμη, με τη γυναίκα του και τα δύο του παιδιά. Μιλούσε με τα άλογά του, φρόντιζε τα λουλούδια του και κατέγραφε όπου πήγαινε παραδοσιακά τραγούδια. Έπινε μόνο με καλούς φίλους, χαμογελούσε, έγραφε τραγούδια που μιλάνε για πράγματα απλά και αληθινά που αφορούν όλους μας. Αποχωριζόταν την πόλη του μονάχα όταν συνοδοιπορούσε με τη "Λοξή Φάλαγγα" για να μας χαρίζει τις αξέχαστες καλοκαιρινές συναυλίες του.
Ο Νίκος Παπάζογλου έφυγε στις 17 Απριλίου του 2011, ένα μήνα περίπου μετά τον καλό του φίλο και συνεργάτη Μανώλη Ρασούλη. Έχασε τη μάχη με τον καρκίνο σε ηλικία 63 ετών και άφησε την τελευταία του πνοή στο σπίτι του, ενώ μία εβδομάδα πριν είχε βγει από το νοσοκομείο όπου έκανε χημειοθεραπεία. Το κενό που αφήνει πίσω του, δεν μπορεί πια να καλυφθεί. Δεν υπάρχει μουσικός που να τολμήσει ξανά όσα εκείνος, που να υπηρετήσει με τόσο πάθος όσα εκείνος. Και τι σου είναι η συγκυρίες… Λίγες μέρες πριν λέγαμε πόσο αλλάζει η μουσική με το αντίο του Μανώλη Ρασούλη και να, που έρχεται και ο Νικόλας να μας αποχαιρετήσει επιβεβαιώνοντας τις φοβίες μας.
Ίσως και να ζήλεψε την παρέα που έχει μαζευτεί στην γειτονιά των αγγέλων και αποφάσισε να ακολουθήσει τον φίλο του για να μπορέσουν και πάλι μαζί να γράψουν μερικά αριστουργήματα. Ποιος ξέρει;
Δισκογραφία:
- Η εκδίκηση της γυφτιάς (1978)
- Τα δήθεν (1979)
- Χαράτσι (1984)
- Μέσω Νεφών (1986)
- Σύνεργα (1990)
- Επιτόπιος ηχογράφησις στο θέατρο του Λυκαβηττού (1991)
- Όταν κινδυνεύεις παίξε την πουρούδα (1995)
- Μά’ισσα Σελήνη (2005)
- Ήμουν κι εγώ εκεί (2009)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου